KPCK | Literacko-językowe obrazy Bydgoszczy…, premiera książki prof. Andrzeja Dyszaka

Kujawsko-Pomorskie Centrum Kultury w Bydgoszczy zaprasza na spotkanie z cyklu …i żeby się spotkać i pogadać, którego zaczynem stanie się pachnąca jeszcze drukiem, wydana w maju 2023 roku książka Literacko-językowe obrazy Bydgoszczy. Miasto. Wydarzenia. Ludzie. Język.

Prowadzenie: Wiesława Barbara Jendrzejewska

Autor wyjaśnia, że słowem wyrażone obrazy Bydgoszczy, pochodzą przede wszystkim z kilku powieści, w których przedstawione wydarzenia dzieją się w tym mieście. Są to w większości utwory autorów związanych z Bydgoszczą, a mianowicie:

• Klatka – jedyna powieść Kazimierza Kummera,
• Kamienny bruk Wiesława Rogowskiego,
• Obóz Wszystkich Świętych Tadeusza Nowakowskiego,
• Gimnazjalistki z Kujawskiej Janiny Biedowicz,

a przede wszystkim autobiograficzny Most Królowej Jadwigi Jerzego Sulimy-Kamińskiego.

Wymienione teksty prozatorskie uzupełniają cytaty z wierszy Wojciecha Banacha, Wiktora Mazurkiewicza, Wiesława Trzeciakowskiego i Stanisławy Delugi. Cennymi źródłami informacji o Bydgoszczy i życiu jej mieszkańców, choć nie stricte literackimi, stały się też dwa teksty wspomnieniowe:

Ze wspomnień starego bydgoszczanina Władysława Czarnowskiego i Pamiętnik gapia Zbigniewa Raszewskiego. Na pograniczu literatury i faktografii sytuują się natomiast fabularyzowane wspomnienia: Aleksandry Napierały-Kowalczewskiej Dzieciństwo nad Brdą i Tadeusza Nowakowskiego Urzeczenie.

Utrwalone słowami obrazy miasta uzupełniają w książce przede wszystkim skontaminowane przez Wiesława Krukowskiego fotografie dawnej i współczesnej Bydgoszczy.

„Obraz Bydgoszczy, który przedstawiam, nazwałem w pierwszym członie tytułu monografii literackim, bowiem jego podstawą, a tym samym przedmiotem analizy, stały się wypowiedzi autorów, narratorów, podmiotów lirycznych i postaci wskazanych wyżej tekstów. Z kolei drugi człon zastosowanego w tytule terminu – językowy – odnosi się do bezpośredniego źródła odtwarzanego obrazu, jakim są wyrazy, wyrażenia i zwroty zastosowane w tych wypowiedziach”.

Andrzej Dyszak, językoznawca, profesor na Wydziale Językoznawstwa Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy, z którym zawodowo związany jest od 1987 roku. Przedmiotem jego zainteresowań naukowych jest współczesny język polski (gramatyka i semantyka), kształcenie językowe w szkole (szkolna nauka o języku), gwara miejska Bydgoszczy i gwary środowiskowe oraz język współczesnej prozy i poezji polskiej. Rzeczoznawca MEiN ds. podręczników szkolnych (opinie językowe) i programów kształcenia ogólnego w zakresie języka polskiego.

Autor kilku monografii i wielu artykułów z zakresu składni semantycznej, fleksji, słowotwórstwa i leksykologii, a także komentarzy językoznawczych do podstawy programowej języka ojczystego w szkole podstawowej. Opracował Mały słownik rzeczowników osobliwych (1999, 2007), Mały słownik czasowników osobliwych (2007), słownik gwary bydgoskiej Jak mówili bydgoszczanie (2008) i monografię Gwara miejska bydgoszczan (2015). W latach 2004–2019 redagował roczniki naukowe Linguistica Bidgostiana i Linguistica Bidgostiana. Series Nova. Odznaczony Złotym Krzyżem Zasługi (2001), Medalem Komisji Edukacji Narodowej (2006) i Medalem Złotym za Długoletnią Służbę (2020).